Cổ tức là gì? Những điều cần biết khi đầu tư nhận cổ tức

Một trong những vấn đề mà Đức Hùng tin rằng mọi nhà đầu tư sẽ quan tâm khi tham gia đầu tư cổ phiếu đó chính là cổ tức của DN. Trong bài viết này Đức Hùng sẽ xin được giải đáp một số câu hỏi thường gặp của nhà đầu tư về khái niệm này.

1. Những khái niệm cơ bản về cổ tức và các vấn đề liên quan

Cổ tức là gì?

Cổ tức (Dividend) là phần lợi nhuận sau thuế của một công ty cổ phần (CTCP) được chia cho các cổ đông. Đây chính là phần lợi tức mà nhà đầu tư được hưởng sau khi đã bỏ vốn đầu tư vào công ty và công ty sử dụng phần vốn này vào hoạt động SXKD và tạo ra lợi nhuận.

Nhà đầu tư được có 2 nguồn thu nhập chính từ đầu tư cổ phiếu là lợi tức và chênh lệnh giá trị thị trường của cổ phiếu khi mua bán.

Các loại hình cổ tức?

Các công ty cổ phần có 2 hình thức chi trả cổ tức là: bằng tiền và bằng cổ phiếu. Khi DN lựa chọn hình thức trả cổ tức nào, họ sẽ thanh toán cho nhà đầu tư loại tài sản tương ứng với hình thức trả cổ tức đó.

Điều kiện để được nhận cổ tức?

Về lý thuyết nhà đầu tư có thời gian góp vốn lâu dài sẽ xứng đáng được hưởng mức cổ tức lớn hơn những cổ đông mua cổ phần của DN về sau. Tuy nhiên bản chất của các công ty đại chúng là cổ phiếu của DN luôn được mua đi bán lại hàng ngày trên thị trường, do đó danh sách cổ đông của DN cũng luôn biến động và việc xác định thâm niên góp vốn của từng cổ đông là điều bất khả thi. Bởi vậy ở Việt Nam, DN sẽ tiến hành lụa chọn một ngày cụ thể để chốt danh sách cổ đông được nhận cổ tức, sau đó thông báo cho Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam (VSD) để Trung tâm xác định ngày giao dịch không hưởng quyền (GDKHQ). Nhà đầu tư chỉ cần mua/sở hữu cổ phiếu trước ngày GDKHQ sẽ được nhận cổ tức cho đợt thanh toán tương ứng của DN.

VD: Ngày GDKHQ nhận cổ tức của VNM là 15/9, vậy những ai mua hoặc đã có cổ phiếu của VNM trước ngày GDKHQ 15/9 sẽ được nhận cổ tức của VNM.

Cách thức nhận cổ tức?

• Đối với cổ phiếu lưu ký (cổ phiếu tồn tại dưới dạng cổ phiếu điện tử, được giao dịch hàng ngày trên sàn chứng khoán): cổ tức (tiền hoặc cổ phiếu) sẽ được tự động chuyển về tài khoản chứng khoán của nhà đầu tư, nhà đầu tư không cần phải làm thêm gì cả để được nhận cổ tức.
• Đối với cổ phiếu chưa lưu ký (cổ phiếu tồn tại dưới dạng sổ cổ đông): cổ đông sẽ tiến hành nhận cổ tức tại địa điểm được DN lựa chọn, thường là tại trụ sở của DN.

Các mốc thời gian cần lưu ý đối với nhà đầu tư?

• Ngày GDKHQ: đây là mốc thời gian đáng chú ý nhất, để nhà đầu tư có thể được nhận cổ tức, NĐT bắt buộc phải mua hoặc sở hữu cổ phiếu trước ngày này để có thể được vào danh sách cổ đông được hưởng quyền nhận cổ tức của DN.
• Ngày thanh toán (dành cho cổ tức bằng tiền mặt): đây là ngày mà cổ tức sẽ được chuyển vào tài khoản chứng khoán của cổ đông, sau khi đã trừ đi 5% thuế TNCN.
• Ngày chính thức giao dịch (dành cho cổ tức bằng cổ phiếu): cổ tức bằng cổ phiếu thời gian đầu sẽ chưa được giao dịch ngay, mà chỉ được giao dịch kể từ mốc thời gian do VSD quyết định bằng văn bản.

Nhà đầu tư có thể theo dõi thông tin về cổ tức của DN ở đâu?

Nhà đầu tư có thể theo dõi các thông tin này tại website của DN, website chính thức của TTLKCK (vsd.vn), hoặc cập nhật thường xuyên các tin tức về DN tại các trang thông tin uy tín và có độ cập nhật cao như: NDH, Cafef, Vietstock, dautucophieu.net, chungkhoanonline.vn…

Tỷ lệ chi trả cổ tức?

Cổ tức bằng tiền mặt: Cổ tức tiền mặt là việc doanh nghiệp trả cổ tức trực tiếp bằng tiền mặt. Tỷ lệ chi trả được tính trên mệnh giá (10.000 đồng/1 cổ phiếu).

Ví dụ: Ngày 06/07/2017, CTCP Tập đoàn KIDO (HOSE: KDC) đã công bố Nghị quyết HĐQT về việc chi trả cổ tức với Tỷ lệ chi trả: 16%. Như vậy, nhà đầu tư nhận được 16%*10.000 đồng = 1.600 đồng/1 cổ phiếu

Cổ tức bằng cổ phiếu: DN sẽ công bố tỷ lệ chi trả cổ tức bằng cổ phiếu cho nhà đầu tư theo tỷ lệ nắm giữ.

Ví dụ: Ngày 17/3/2017, Công ty CP tập đoàn Hòa Phát quyết định chia cổ tức bằng cổ phiếu với tỷ lệ thực hiện: 50% tương đương tỷ lệ 10:5 (Người sở hữu 10 cổ phiếu được nhận 05 cổ phiếu mới)

Cách tính giá điều chỉnh trong ngày GDKHQ?

Theo quy định hiện hành vào ngày GDKHQ, thị giá của cổ phiếu sẽ bị điều chỉnh theo công thức sau:

Ví dụ: Công ty CP xây dựng Hòa Bình và kinh doanh địa ốc Hòa Bình (HBC) trả cổ tức 2016 với nội dung như sau:

• Ngày giao dịch không hưởng quyền: 23/06/2016
• Ngày đăng ký cuối cùng: 24/06/2016
• Tỷ lệ chia cổ tức bằng tiền: Không
• Tỷ lệ chia cổ tức bằng cổ phiếu: 15% (người giữ 100 CP nhận 15 CP mới)
• Phát hành cổ phiếu tăng vốn cổ phần từ nguồn vốn chủ sở hữu: 10:1 (Người sở hữu 10 cổ phiếu nhận thêm 1 cổ phiếu).
• Giá cổ phiếu HBC ngày 22/06/2016 là 13.630 đồng.

Giá cổ phiếu HBC vào ngày GDKHQ 23/06/2015 được tính như sau:

2. Nhưng lưu ý cho nhà đầu tư, khi đầu tư nhận cổ tức?

Tại TTCK Việt Nam, để công bằng cho người mua và người bán trên thị trường vào ngày xác định quyền lợi hưởng cổ tức (Ngày GDKHQ) giá cổ phiếu sẽ giảm tương ứng bằng với phần cổ tức mà NĐT được nhận. Do vậy, về ngắn hạn việc đầu tư để nhận cổ tức sẽ không mạng lại hiệu quả. Tuy nhiên để chiến lược này phát huy hiệu quả tối đa, nhà đầu tư cũng nên chú ý tới những vấn đề sau:

• Lựa chọn những DN có nền tảng cơ bản tốt: Cổ tức sẽ mang lại lợi ích tối đa cho nhà đầu tư nếu về sau giá của cổ phiếu trở về với vùng giá trước khi bị điều chỉnh. Do đó, nhà đầu tư nên hưởng cổ tức từ những DN có hoạt động sản xuất kinh doanh tăng trưởng tốt, hoặc luôn duy trì ổn định.
• Công ty niêm yết có quy mô nhỏ (Small cap): Các nhà tạo lập và công ty có thể cấu kết đưa ra quyết định chi trả cổ tức cao và đẩy giá cổ phiếu lên mức cao, không ít nhà đầu tư thấy được sức hút và mua vào số lượng lớn ở tại mức giá cao. Đây là lúc rất nguy hiểm với nhà đầu tư, cổ phiếu sẽ giảm giá mạnh, nhà đầu tư sẽ bị thua lỗ lớn. Do vậy, nhà đầu tư cần đánh giá kỹ về thông tin chi trả cổ tức của công ty, không nên vì lợi nhuận nhỏ mà mất cả đồng vốn.
• Cân nhắc kỹ đối với cổ tức bằng cổ phiếu: khi DN trả cổ tức bằng cổ phiếu, điều đó có thể mang hàm ý thông báo: DN đang có nhu cầu cấp thiết về tài chính để đầu tư cho hoạt động sản xuất kinh doanh (đây là dấu hiệu tích cực vì nếu DN đầu tư hiệu quả sẽ tạo ra nhiều lợi nhuận hơn, cổ đông có thể nhận được nhiều cổ tức bằng tiền hơn), hoặc cũng có thể kết quả kinh doanh của DN chỉ tốt trên sổ sách kế toán, còn thực chất DN bán hàng nhưng không thu được tiền về, dẫn đến việc không đủ tiền mặt để trả cổ tức (đây là dấu hiệu nguy hiểm về tài chính của DN). Thêm vào đó, việc phát hành cổ phiếu còn gây ra hiện tượng pha loãng, khiến cho EPS của DN suy giảm trong ngắn hạn, nếu KQKD của DN không được cải thiện tương ứng sẽ khiến cho sức hấp dẫn của cổ phiếu cũng như giá trị của lượng cổ tức bằng cổ phiếu suy giảm đi rất nhiều.
• Về mặt kỹ thuật, khi cổ tức mới về sẽ không được giao dịch ngay, dẫn đến kết quả là nhà đầu tư sẽ tạm thời bị chôn vốn, và khi số cổ phiếu này được giao dịch, tâm lý muốn “chốt lời” nhanh chóng của những nhà đầu cơ khiến cho giá của cổ phiếu có thể giảm mạnh, làm mất đi lợi nhuận của việc ăn cổ tức. Vì thế cân nhắc kỹ lưỡng khi muốn hưởng cổ tức bằng cổ phiếu là điều hết sức cần thiết.
• Hạn chế chi phí cơ hội: như đã nói, chỉ cần mua hoặc sở hữu cổ phiếu trước ngày GDKHQ là nhà đầu tư đã có thể nhận được cổ tức. Do vậy nhà đầu tư không nhất thiết phải mua và nắm giữ một cổ phiếu trong thời gian dài để nhận được khoản lợi tức này. Sẽ rất đáng tiếc nếu như trong quãng thời gian đó chúng ta bỏ lỡ những cơ hội trading tuyệt vời từ các cổ phiếu khác, trong khi cổ phiếu chúng ta nắm giữ lại “dậm chân tại chỗ”. Do đó, nhà đầu tư hoàn toàn có thể tận dụng một vài cơ hội với cổ phiếu khác, sau đó mua và nắm giữ các cổ phiếu trả cổ tức cao cho đến trước ngày GDKHQ, đó sẽ là chiến lược đầu tư sang suốt nhất và giúp giảm thiểu tối đa chi phí cơ hội của chiến lược “săn” cổ tức.

Trên đây Đức Hùng đã cung cấp cho nhà đầu tư những kiến thức cơ bản về cổ tức cũng như phương pháp đầu tư hưởng cổ tức một cách hiệu quả nhất. Hy vọng bài viết này sẽ giúp ích cho các nhà đầu tư trong việc tìm kiếm và lựa chọn cổ phiếu để có thể nhận cổ tức mà không “tức đến tận cổ”.

—————————

Nguyễn Đức Hùng – Chuyên viên Phân tích và Đầu tư Chứng khoán Cao cấp
Điện thoại / Zalo / Viber: (+84) 968 231 294
Fanpage: Chungkhoanonline.vn
Email: dautuphatdat@gmail.com

Nguồn: https://chungkhoanonline.vn/